Rijksmonument flatgebouw 'Singelwijck'

'Singelwijck' (links van het midden)

Het flatgebouw 'Singelwijck', hoek Broersvest-Rotterdamsedijk, is gebouwd in de periode 1932-1934. Samen met de in diezelfde jaren gebouwde woonflat aan de Dr. De Visserstraat 65 - 207 / Abraham Kuyperlaan te Rotterdam-Blijdorp behoort het tot de eerste hoge woongebouwen in het Rijnmondgebied. Architect van laatstgenoemd complex was Willem van Tijen. Evenals bij deze flat bestaat de basisconstructie van flat 'Singelwijck' uit een staalskelet. Het gehele gebouw is onderkelderd. De kelder en de begane grondlaag zijn in gewapend beton uitgevoerd. De vloeren van de zeven woonlagen erboven zijn voor een deel in hout uitgevoerd. In verband met brandveiligheid en met het oog op de meerdere stijfheid van de constructie zijn de vloeren van de 1^e, de 4^e en de 8^e verdieping van gewapend beton. Elke woonlaag bevat een viertal appartementen. Het flatgebouw 'Singelwijck' werd ontworpen door de jonge, uit Duitsland afkomstige, architect Heinrich Leppla.

Heinrich Leppla

Heinrich Leppla had gestudeerd aan de Bauhochschule te Weimar. In 1929 kwam hij naar Nederland en ging werken bij Van Tijen in Rotterdam. Reeds na enkele maanden volgde een overstap naar het architectenbureau van J.H. van den Broek eveneens te Rotterdam. In die periode werkte hij, samen met Van der Broek, aan diverse opdrachten. Maar door zijn aanwezigheid en inbreng kregen naast ontwerpbezigheden ook de aspecten studie naar het gebruik van de woning en het vanuit systematisch onderzoek komen tot bruikbare woningplattegronden een belangrijke plaats. Tot dan toe was het woningontwerp gewoonlijk gebaseerd op traditie en niet op analyses omtrent het dagelijks gebruik van de woning. Leppla maakte voor zijn studies gebruik van enquêteformulieren met niet alleen vragen op huishoudelijk gebied, maar ook vragen zoals: "Waar zullen de gezelschapsspelen worden gedaan?" of "Waar zullen de muziekinstrumenten geplaatst worden ?" Hij bestudeerde de looplijnen die het gezin in de woning aflegt. Bij dit alles was Leppla op zoek naar een methode om de architectuur en de inrichting aan te passen aan de woonwensen van het gezin. Ook kijkt hij naar de afmetingen van tafels stoelen e.d. om de benodigde ruimtelijke omvang te kunnen bepalen. Hij deelde de gang van zaken in een huishouden, opgesomd in elk onderdeel en in relatie tot het uur van de dag, op in de verschillende activiteiten. Vervolgens gaf hij elke bezigheid een plaats in de woningplattegrond. Zijn bevindingen publiceert hij in 1934 in het Tijdschrift voor Volkshuisvesting en stedenbouw 1934 onder de titel 'Door analyse naar een nieuwe woningvorm'.

Flatgebouw Singelwijck

Maar voor die tijd heeft hij al in de periode 1932-1934, als zelfstandig architect, zijn spraakmakend project flatgebouw 'Singelwijck' op de hoek Broersvest/Rotterdamsedijk gerealiseerd. Een complex met flatwoningen op de verdiepingen en op de begane grond het HEMA-warenhuis. Behalve 'doelmatige woningen' als streefdoel laat hij ook in stedenbouwkundig opzicht een fraai staaltje van zijn kunnen zien. De opdracht meer mensen in het stedelijk gebied te huisvesten leidt tot verdichting van de stedelijke verbouwing. In de ontwerpen van Leppla gebeurt dat op een manier die zeker voor de dertiger jaren van de twintigste eeuw spectaculair te noemen is.
De constructieberekeningen werden gemaakt door de heer J.E. Dulling. Aannemer was Bouwbedrijf C. Korsten. En, zoals een groot bord aan de bouwstellingen laat weten, de staalconstructie werd gemaakt door NV Gebrs. Vincent Staalconstructies Schiedam.

Monument

Terecht heeft het gemeentebestuur van Schiedam op 18 december 2001 besloten flatgebouw 'Singelwijck' en de aanpalende panden krachtens artikel 3 van de 'Monumentenverordening 1994' van de gemeente Schiedam aan te wijzen tot gemeentelijk monument. Betrekkelijk korte tijd later, te weten 26 februari 2002, heeft de Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen vervolgens besloten het onderdeel Woongebouw 'Singelwijck' (Broersvest 2a,2b,2c, 2d/ Rotterdamsedijk 274-330, Rotterdamsedijk 262a, t/m 272 d) krachtens artikel 3 en 4 van de Monumentenwet 1988, aan te wijzen tot Rijksmonument en te plaatsen op de Rijksmonumentenlijst.

De Koemarkt vóór de bouw van Singelwijck.

Het staalskelet.

Siem Rosman

---

Lees verder bij: Appartementencomplex Gerrit Verboonstraat, vm. HAV-bank.

---

Bronnen

• Door analyse naar een nieuwe woningvorm, Heinrich Leppla; Tijdschr. voor Volkshuisvesting en stedenbouw 1934, pag. 58-66.
• Maak een stad. Rotterdam en de architectuur van J. H. van den Broek. Rotterdam 2005, Wouter  Vanstiphout.
  Enkele Internet-sites